کارایی مصرف آب تحت تاثیر تصمیماتی صورت گرفته در بسیاری ازسطوح قرارگرفته است ما دراین فصل بی کفایتی هایی که میتواند درسطوح مختلف مدیریت آبرسانی رخ دهد را تحلیل میکنیم ما ابتدا با بحث کردن مصرف آب آبیاری توسط فردی شروع میکنیم

دوره دو جنگ فراجهانی شاهد کاهش شدید درفعالیتهای آبیاری بوده است که به طوراساسی به رشد زیاد تولید کشاورزی کمک کرده است که انسانیت را قادرمیسازد تا جمعیت دوبرابرش را تغذیه کند. هرچند تمایزی باید بین کمک مثبت کلی آبیاری وآبرسانی به قابلیت تولید کشاورزی و رفاه اقتصادی و مقدارمهمی از تخصیص نادرست سوء اداره منابعی که با توسعه آبیاری همراه بوده اند صورت بگیرد. هرچند دربسیاری ازموارد منابع آبرسانی بیش ازحد توسعه یافته اند. همچنین سرمایه بیش ازحد خرج شده است و هزینه های مهمی برحسب فقدان اکوسیستم ،انقراض گونه های ماهی و آلودگی منابع آبرسانی بیش ازحد پرداخت شده است.این فصل دیدگاهی اقتصادی را درمورد کمک منابع آبیاری وآبرسانی به توسعه کشاورزی گذشته و مدیریت آینده منابع آبرسانی فراهم میکند.

 

کارایی مصرف آب تحت تاثیر تصمیماتی صورت گرفته در بسیاری ازسطوح قرارگرفته است . ما دراین فصل بی کفایتی هایی که میتواند درسطوح مختلف مدیریت آبرسانی رخ دهد را تحلیل میکنیم. ما ابتدا با بحث کردن مصرف آب آبیاری توسط فردی شروع میکنیم وازاینرو به اهمیت مدیریت آبرسانی منطقه ای می پردازیم. ما ازاینرو اهمیت ملاحظات پویادرمورد آینده و نقش مدیریت بین منطقه ای را مورد بحث قرارمیدهیم. با هم این بخش هاچاچوبی اقتصادی رابرای طرح کردن سازمانهای آبرسانی و خط مشی هایی برای افزایش دادن تخصیص منابع آبرسانی و جلوگیری کردن ازبی کفایتی فعلی درسیستم های منبع آبرسانی ارائه میکنند. دومین قسمت فصل عطفیوهزینه هایی که ازطریق پروژه های آبرسانی وآبیاری کشاورزی درکشورهای درحال توسعه تحقق یافته اند را مرورمیکند. معدودی از ارزیابی های یکپارچه شده عملی درمورد این پروژه ها وجود دارد ، ازاینرو ما قطعات را به هم پیوست میدهیم و اطلاعات را با بحث های مفهومی ترکیب میکنیم.

 

1- مرور : قرن قبلی شاهد رشد بی سابقه ای درپروژه های آبیاری درسطحی جهانی بوده است . استفاده از آبیاری چاه لوله ای هزینه استفاده کردن ازآب های زیرزمینی را کاهش داده است و کمک رسانی مخزن ها وکانال های بزرگ برای رسیدن به ایمنی غذا مورد استفاده قرارگرفته است . زمین آبیاری شده درسرتاسر جهان از50 میلیون هکتار در1900 به 267 میلیون هکتار درامروز افزایش داشته است که اکثر این افزایش درکشورهای درحال توسعه است .درحال حاضر 75 درصد اززمین زیر کشت درکشورهای درحال توسعه است . آبیاری مقدارزمین زیرکشت و محصولات زمین کشت فعلی را افزایش داده است. جدول 1 رشد درمناطق آبیاری شده جهانی را دردهه های اخیر نشان میدهد. برخی مناطق همچون آسیا به طورزیادی ازآبیاری سود کردند . کشورهایی با بزرگترین مناطق درآبیاری چین و هند و ایالات متحده هستند که به طورهمسانی شامل نیمی اززمین آبیاری شده جهان میباشند. دیگر مناطق همچون آفریقا زمین زیر کشت کمی دارند. جهان کلی نشان دهنده افزایش زیادی درزمین آبیاری شده است که تقریباً دریک چارچوب زمانی 3 ساله دوبرابر میشوند. به علاوه جدول یک درصد زمین دروشده قابل کشت آبیاری شده را نشان میدهد. این درصد به طورمهمی بین مناطق تغییر میکند. به طورمثال در1995 ، آسیا 32.4 درصد اززمین کشت کلی تحت آبیاری را دارد درحالی که درآفریقا آن تنها 6.1 درصد بود . همچنین بعضی ازکشورها چون ایالات متحده وچین سهم زمین قابل کشتشان را درآبیاری داشتند که نسبتاً بین 1965 و 1995 ثابت باقی ماند درحالی که درهند این درصد تقریباً دوبرابر شده است . درحالی که زمین کمی درآبیاری دربرخی مناطق جهان همچون آفریقا وجود دارد ، دربعضی ازموارد مقدارمهمی زمین آبیاری شده بالقوه وجود دارد. جدول 2 عامل بالقوه رابرای زمین آبیاری شده درآفریقا و آسیا و آمریکای جنوبی نشان میدهد. یک مورد جالب برای مشاهده این است که نسبت واقعی به عامل بالقوه زمین آبیاری شده درآسیا بیشتراز آفریقا و آمریکای جنوبی است. یک نتیجه گیری که ما میتوانیم ازاین جدول بکنیم این است که توسعه آینده وسعت زمین به جریب آبیاری شده درآسیا محدود است ،‌ اما عامل بالقوه مهمی دردیگر مناطق درحال توسعه جهان وجود دارد. هرچند توزیع عامل بالقوه زمین آبیاری شده یک مقدار تغییر قابل ملاحظه دارد. این تغییر درآفریقا و پیامدهایش برای توسعه و ایمنی غذایی به طورجزئی تر درrosegrant و perez بحث شده است . یک نگرانی مهم برای آینده منبع محدود آب شیرین است . سالهای اخیر شاهد کاهش درتعداد پروژه های آبرسانی ایجاد شده درجهان به علت نگرانی های محیطی وهزینه ای بوده است .اکثر مناطقی که محل های خوبی برای پروژه های آبریانی هستند قبلاً توسعه یافته بودند وبیشتردرمورد اثرات منفی محیطی ساخت سدهای بزرگ و سیستم های آبیاری بد مدیریت شده شناخته شده است . شواهد این تغییر میتواند درپروژه های سرمایه گذاری شده توسط بانک جهانی مشاهده شود. درآنجا تغییری ازتوسعه پروژه های جدید آبیاری با افزایش تسهیلات آبیاری فعلی وجود داشته است. نمونه ای ازاین نوع پروژه رقابت ذخیره کردن آب درمنطقه دریای آرال است . منابع آبرسانی به طور یکنواخت دراطراف جهان توزیع نشده اند و مناطق خشک به داشتن تضادهایی درمورد منابع آبرسانی ادامه میدهند. به علاوه رشدجمعیت درکشورهای درحال توسعه پیش بینی شده است که تقاضای کلی برای غذا را درقرن آینده افزایش میدهد. آنهایی که درکشورهای درحال توسعه هستند محصولات گوشتی بیشتری میخورند و درنتیجه تقاضارابرای محصولات غله ای به عنوان تغذیه دام افزایش میدهند. تخمیناتی توسط IFPRI نشان میدهد که برای برآورده کردن تقاضادر2020 ، تولید جهانی محصولات غله ای باید 40درصد بیش ازسطوح 1995 افزایش داشته باشد. مدیریت بهتر سیستم های آبرسانی فعلی همراه با استفاده ازفن آوری های آبیاری موثرتر دردهه های آینده ضروری است . ازاینرو این فصل هم کارایی سیستم های آبیاری درگذشته را وهم مسیر اصلاح سیستم آبرسانی را برای آینده معرفی میکند.

 

2- ابعاد چندگانه مدیریت آبرسانی : کارایی مصرف آب تحت تاثیرتصمیماتی درچندین سطح مدیریت قرارمیگیرد. نمودار زیر نشان میدهد که چه انتخاباتی درهرسطح ازمدیریت صورت گرفته است و چگونه این سطوح مختلف به هم ارتباط دارند. سئوالات لیست شده به معنی لیست کامل و جامعی نیستند اما بعضی ازانتخابات صورت گرفته در هرسطح و انتخاباتی که برکارایی سیستم کامل آبرسانی تاثیرمیگذارد به تصویر میکشد . درانتخاب کردن طرح سیستم بهینه استفاده کردن ازروش القایی پسرو و پایه ریزی کردن طرح سیستم براساس واکنشهای پیش بینی شده درسطوح منطقه وزراعی مهم است .

 

نمودار ص 9 :

 

نمودار 1- سطوح چندگانه مدیریت سیستم آبرسانی :

 

1- مدیریت آبرسانی درسطح زراعی : انتخابها : 1- تخصیص زمین – چند جریب برای هرمحصول اختصاص داده شده است ؟2- آبیاری : آیا باید محصولات آبیاری شوند یا خیر ؟ 3- چه نوع سیستم آبرسانی ( سنتی یامدرن ) باید مورد استفاده قراربگیرد ؟

 

واگذاری منطقه ای : انتخاب ها : 1- آب چگونه باید بین ناحیه ها اختصاص داده شود ؟ 2- چه مقدار درزمینه نگه داری ساختار انتقال سرمایه گذاری میشود ؟‌3- چگونه آب باید برای مصرف کنندگان مختلف قیمت گذاری شود ؟

 

طراحی سیستم : انتخاب ها : 1- نسبت آب های زیرزمینی به آب سطح مصرف شده دریک سیستم مصرفی ربط دهنده چه باید باشد؟ 2- درمورد یک پروژه آبرسانی چه مقدارباید سرمایه گذاری شود ؟ 3- ظرفیت یک پروژه جدید آبرسانی چه باید باشد؟

آبیاری سطحی که گروه بزرگی از روشهای آبیاری که آب بوسیله نیروی ثقل برزمین توزیع می‌شود وابسته است آب بطور کلی در نقطه بالایی یا درلبه بالایی مزرعه وجود دارد اجازه داده می‌شود که توسط جریان بالادست سطح مزرعه را بپوشاند

آبیاری سطحی

توضیح :

آبیاری سطحی که گروه بزرگی از روشهای آبیاری که آب بوسیله نیروی ثقل برزمین توزیع می‌شود وابسته است. آب بطور کلی در نقطه بالایی یا درلبه بالایی مزرعه وجود دارد اجازه داده می‌شود که توسط جریان بالادست سطح مزرعه را بپوشاند.

 

تأثیر یکنواختی آب آبیاری که به یکنواختی خاک بالا دست، کیفیت تسطیح، توپوگرافی زمین ، و کنترل اندازه‌های بین جوژیچه ها نفوذیری خاک و مدت زمانی کارایی ،بستگی دارد.

 

یک تعریف ار روش آبیاری سطحی این است که خاک به عنوان یک عامل انتقال دهنده‌ برخلاف (یک لوله یا مسبر هوا در آبیاری بارانی ) می باشد. خاک همچنین عمق نفوذ در زمان را کنترل می‌کند. (برخلاف میزان کارایی که توسط قطره‌چکان با آبپاش کنترل شده است) با وجود این، نفوذپری و خصوصیات پیشروی مزرعه آبیاری شده سطحی با زمان تغییر می‌کند، و آن را برای پیش‌بینی و پیشنهاد مدیریت‌‌ها غیرممکن می سازد.) آبیاری که توسط مدیریت مزرعه کنترل می شود ، برای آبیاری سطحی نسبت به سیستم‌های مکانیزه که با مدیریتهای پیچیده تجهیز و طراحی شده ‌اند بسیار مهم تر است.

 

روشهای آبیاری سطحی به 2 گروه کلی تقسیم می‌شوند:

 

آب حرکتی و دریاچه‌ای(pond)و غرقابی

 

آب حرکتی احتیاج به مقدار رواناب برای اطمینان از کفایت نفوذ د رانتهای پایینی مزرعه دارد. سیستم‌های جریان برگشتی آب اضافی که اغلب مورد نیاز هستند، توسط قانون در مقابل رواناب از مزرعه ها ممنوع شده‌اند.

 

آنها همچنین لوازم باارزشی برای کاهش کارگران و افزایش یکنواختی فراهم می‌آورند در صورتی که به درستی طراحی شده باشند . جد.ول 1-3 لیستی از روشهای آبیاری سطحی که دراین فصل شرح داده می‌شود را توضیح داده است.

انواع روشهای آبیاری سطحی

کرت:

 

آبیاری کرتی یک نوع روش غرقاب آبیاری است که آب را در زمین‌های مسطح که توسط دیواره‌هایی محصور شده است بکار می برد (شکل 1-3) . سطح خاک همیشه غرقاب نگه داشته می شود. . روانابی وجود ندارد زیرا آب در سطح آنقدر نگه داشته می شود که نفود کند. مناطقی که بارندگی دارند باید توسط زهکشیهایی که آب اضافی را خارج می کنند مود حمایت قرار گیرند.

 

آبیاری کرتی با نامهای مختلفی شناخته می شوند، مانند level border , chech flaod- chech basin , check irr –dead - level irrو level – basin irr این روش از آبیاری می تواند برای محصولات ردیفی و زراعی استفاده شود، که اغلب قابل عوض شدن هستند، بابسته صاف و پهن . همچنین برای درختان و باغ مو نیز استفاده می شود. میزان نفوذ در خاک باید با هرکرت یکسان باشد همانگونه که یکنواختی نفوذ بسیار حساس به تغییرات میزان نفوذ است که تنها لازم نیست که مستطیلی یا مستقیم باشند و دیواره‌ها لازم نیست که دائمی باشند ، تحت یک مدیریت خوب، حجم قابل تعیینی از آب می تواند به سرعت به کرت تخلیه شود.

 

1-3 tabale

 

تغییرات این روش شامل بستر گیاهی و صاف کرت می باشد. (جویچه‌ها و کانالها) محصولاتی که با موفقیت رشد کرده‌اند کرتهای تسطیح شده، تقریبا نامحدودند بجز مواردی که به خاک بستگی دارد. بستر کرتها بطور معمول برای محصولات ردیفی که حتما باید از آب گرفتگی اجتناب شود، استفاده می شود، با زمانی که عملکرد پایین برای شرایط بحرانی مورد نیاز است. بسترهای باریک و سخت یا بسترهای پهن اغلب برای محصولاتی چون سبزیجات ، خربزه ، پنبه، غلات، سیب‌زمینی، چغندرقند و بسیاری دیگر از محصولات ردیفی استفاده می شود.

 

کرتهای صاف مناسب ترین برای زراعت و محصولات ردیفی که به آب رفتگی برای مدت کم حساس نیستند ، می باشد. محصولات زراعی مانند یونجه ، گندم، نورگوم، پنبه و ... معمولا با این روش آبیاری می شوند. این گیاهان به خذف عناصر نمک و مشکلات شوری و سادگی کاربرد آبیاری سنگین کمک می کنند. محصولات باغی و باغستان مو، می تواند روی بسترها کشف شود. بستر کرت آبیاری بندی محصولات ردیفی که نیاز به کنترل رطوبت در داخل بسترها دارد مناسب است. برای مثال، بسترهای تسطیح شده به راحتی می توانند بطور یکنواخت مرطوب شوند و جوانه بزنند که ممکن است با روش جویچه ها بسیار سخت باشند. با وجود این اگر کرتها بسیار بزرگ باشند. میزان جریان زیادی در فاز پیشروی باید وارد شود که ممکن است ، باعث آبرفتگی محصولات و یا دانه ها شود.

از بین رفتن خاک کشاورزی، دشواریهای فراوان آبیاری و صرف وقت و هزینه زیاد، انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسان تر شدن آبیاری مزارع خود پیدا کند سرانجام با الهام از ریزش باران در طبیعت «آبپاش» اختراع شد ولی چون از این وسیله نمی توانستند برای زمینهای بزرگ استفاده کنند، روش تازه ای برای آبیاری باغها و مزارع پیدا کرده، آن را « آبیاری تحت فشار

از گذشته های دور کشاورزی یکی از مهمترین راه های تأمین غذای انسان بوده است. زراعت در ابتدا بستگی زیادی به مقدار بارش برف و باران داشت و اگر در یک سال به اندازه کافی بارندگی نمی شد، محصول خوبی هم بدست نمی آنمد، بنابر این، نیاکان ما به فکر افتادند تا از آبهایی که در طبیعت به صورت رودخانه، چشمه، چاه و قنات وجود داشت، برای آبیاری زمینهای خود استفاده کنند. به این ترتیب بود که روش زراعت دیم به زراعت آبی تبدیل شد.

 

از بین رفتن خاک کشاورزی، دشواریهای فراوان آبیاری و صرف وقت و هزینه زیاد، انسان را به فکر انداخت تا راه جدیدی برای آسان تر شدن آبیاری مزارع خود پیدا کند. سرانجام با الهام از ریزش باران در طبیعت «آبپاش» اختراع شد. ولی چون از این وسیله نمی توانستند برای زمینهای بزرگ استفاده کنند، روش تازه ای برای آبیاری باغها و مزارع پیدا کرده، آن را « آبیاری تحت فشار » نامیدند.

 

در این روش آب به وسیله پمپ یا ختلاف ارتباع تحت فشار قرار گرفته و به صورت باران یا قطره و یا روشهای مناسب دیگر، در اختیار گیاه قرار می گیرد.

 

آبیری تحت فشار، روش ها و دستگاه های مختلفی دارد که یکی از آنها روش آبیاری «قطره ای» است.

 

روش آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای روشی است که در آن آب به وسیله فشاری که توسط پمپ و یا اختلاف ارتفاع به وجود می آید وارد لوله های اصلی و فرعی شده و با استفاده از قطره چکان ها به صورت قطره در پای درخت یا بوته چکیده و آب مورد نیاز آن را تأمین می کند. برای جلوگیری از ورود اجسام به داخل لوله ها، ابتدا آب از صافی های مخصوص گذشته و سپس وارد لوله ها می شود. در صورتیکه نیاز به دادن سموم و عناصر غذایی به گیاه باشد، می توان این مواد را با روشهایی که گفته خواهد شد به آب اضافه نموده و در اختیار گیاه قرار داد.

 

با انجام آزمایش های گوناگون، مقدار آب مورد نیاز هر گیاه قبلا معین شده است و با قرار دادن تعداد معینی قطره چکان در اطراف هر گیاه، مقدار آب مورد نیاز آن در اختیارش قرار می گیرد.

 

این روش، بازدهی بسیار بالایی دارد و می توان از آن برای آبیاری باغهای مختلف و بسیاری از گیاهان جالیزی در خاکهای مختلف با زمینهای دارای پستی و بلندی استفاده کرد.

 

درصورت وجود مزارع و باغهای بزرگ، بهتر است آن ها را به قطعه های کوچکتر تقسیم نموده و به نوبت آبیاری کرد.

 

قسمتهای مختلف روش آبیاری قطره ای

 

تجهیزات آبیاری قطره ای از سه قسمت اصلی تشکیل شده است که عبارتند از:

 

1-قسمت تأمین فشار و کنترل مرکزی

 

2- لوله ها(لوله های انتقال آب و لوله های داخل مزرعه)

 

3- قطره چکان

جزوه کاملا کاربردی اندازه‌گیری فشار، سطح، دما و فلو مناسب برای مهندسین پروسس، ابزار دقیق و سایر مهندسین علاقمند به مباحث اندازه گیری که شامل موضوعات زیر می باشد

بخش اول

اندازه گیری فشار

Pressure Measurement

فشار گیج Gauge pressure

فشار خلاء Vacuum

فشار مطلق absolute pressure

روشهای تغییر شکل الاستیک

تیوب C شکل

تیوب فنری

تیوب مارپیچی

دیافراگم

کپسول فشار

بیلوز

بوردن تیوب

فشار سنجها Pressure Gauge

رنج Rang

Span

دقت Accuracy

کالیبره کردن Calibration

میان یابی Interpolation

هیسترزیس Hysteresis

خطای هد

انتخاب فشار سنج

شوک فشار و فشار بیش از حد

گیر کردن Stiction

خطای دید Parallax error

ارتعاشات بیش از حد Excessive Vibration

نوسانات فشار Pressure Fluctuations

فشار سنجهای تست Test Gauges

ساختمان فشار سنج

تنظیم رنج

اندازه گیری اختلاف فشار

ترانسمیتر فشار

سیستم فلاپر نازل Flapper-Nozzle

روشهای اندازه گیری ارتفاع سطح سیالات

اندازه گیری مستقیم برای اندازه گیری در محل مانند گیج گلاس، شاقول و نوار فلزی Dip tape

اندازه گیری غیر مستقیم استنباطی یا قیاسی

اندازه گیری به روش استنباطی Inferential

مانومترها

 

بخش دوم

روشهای اندازه گیری ارتفاع سطح سیالات

طبقه بندی روشهای اندازه گیری ارتفاع سطح مایعات

اندازه گیری به روش استنباطی Inferential

انواع ارتفاع سنجها Level gauges

اندازه گیری ارتفاع سطح مایعات با روش اندازه گیری فشار ساکن اختلاف فشار

مخازن روباز

مخازن سر بسته

مخزن سربسته با بخار مایع شونده Condensable Vapor

اندازه گیری ارتفاع سطح مواد به روش ماورای صوت ultrasonic measurement

التراسونیک بدون تماس Non-Contact Ultrasonic

التراسونیک تماسی Contact Ultrasonic

اندازه گیری ارتفاع سطح مایع به روش خازن الکتریکیCapacitance probe

 

بخش سوم

اندازه گیری دما

تبدیل دما

احتیاجات نصب

روشهای اندازه گیری دما

دماسنج های بی متال Bimetallic

مقاومت آشکار ساز دما Resistance Temperature Detector

 

بخش چهارم

اندازه گیری فلو

Flow Measurement

اندازه گیری با اورفیس

صفحه اوریفیس

نصب اوریفیس

اندازه گیری اختلاف فشار

ترانسیمتر اختلاف فشار Dif. Pressure transmitter

توصیه های عمومی برای نصب

پروسه در سرویس قرار دادن

پروسه از سرویس خارج شدن

فلومترهای سطح متغیر Variable Area Meter

فلومترهای التراسونیک Ultrasonic flowmeter

فلومترهای التراسونیک با اثر دوپلر

مزایای استفاده از فلومترهای التراسونیک با اثر دوپلر

محدودیتهای استفاده از فلومترهای التراسونیک با اثر دوپلر

فلومتر التراسونیک با اندازهگیری به روش تأخیر زمانی

تمامی جانوران زنده اعم از انسان و گیاه و یا جانوران همواره در‌طول دورة زندگی ‌خویش نیازمند به آب است و حیات بدون وجود آن غیرممکن است آب مایع حیات و لازمه‌‌ زندگی‌است

مقدمه.................................................................................................	1
آب قابل استفاده در گیاه....................................................................	2
چگونگی جذب و حرکت آب..........................................................	3
تبخیر و تعریق.....................................................................................	4
عوامل محیطی مؤثر بر تبخیر و تعریق..................................................	5
تبخیر و تعریق بالقوه...........................................................................	6
راندمان مصرف آب...........................................................................	9
تاریخچه.............................................................................................	11
معرفی سیستم آبیاری قطره‌ای..............................................................	13
جنبه‌های مثبت و منفی در آبیاری قطره‌ای............................................	15
بافت خاک و نفوذپذیری....................................................................	20
شوری و قلیائیت خاک.......................................................................	20
وجود لایه محدودکننده در پروفیل خاک...........................................	21
نوع زراعت........................................................................................	30
راهبری سیستم آبیاری قطره‌ای............................................................	33
نمونه‌ای از طراحی یک سیستم آبیاری قطره‌ای....................................	42
فهرست منابع......................................................................................	45

مقدمه:

 تمامی جانوران زنده اعم از انسان و گیاه و یا جانوران همواره در‌طول دورة زندگی ‌خویش نیازمند به آب است و حیات بدون وجود آن غیرممکن است. آب مایع حیات و لازمه‌‌ زندگی‌است.

 یک گیاه علفی سریع‌الرشد عمدتاً از آب تشکیل‌شده‌است و محتوی آب گیاه بین 70 تا‌90 درصد‌می‌باشد که بسته به سن گیاه، گونه گیاه، بافت گیاه موردنظر و محیط متفاوت است. 

بنابه دلایل زیر می‌توان فهمید که آب برای بسیاری از فعالیتهای گیاهی لازم‌است:

 

اول آنکه حلاّ ل‌ بوده و محیطی مناسب برای واکنش‌های شیمیائی فراهم‌می‌نماید.

 

دوم آنکه محیط مناسب برای انتقال موادآلی و معدنی می‌باشد.

 

سوم‌آنکه محیطی مناسب است که موجب تورم سلول‌های گیاهی‌می‌شود. آماس باعث بزرگ‌شدن سلول، ساختارگیاه و شکل‌گیری آن می‌گردد.

 

چهارم آنکه باعث آبگیری و خنثی‌سازی بار الکتریکی روی مولکولهای کلوئیدی می‌شود.

 

دیگر آنکه ماده خام فتوسنتزی فرآیندهای هیدرولتیکی و سایر واکنش‌های گیاهی را تشکیل‌می‌دهد[1].

 

باید دانست که ریشة گیاه در خاکهای نسبتاً مرطوب نفوذ‌می‌کند در حالی که ساقه و برگها در محیط نسبتاً خشک رشد‌می‌نمایند. به همین خاطر است که آب از خاک به داخل گیاه نفوذ‌کرده و به اتمسفر برمی‌گردد که این امر در جهت کاهش انرژی پتانسیل صورت‌می‌گیرد.

 

رشد گیاه تابع وجود آب است بدین معنی که هر وقت آب محدود‌باشد رشد نیز کاهش‌می‌یابد ودر نتیجه عملکرد نیز کاهش‌می‌یابد. مقدار کاهش عملکرد متأثر از ژنوتیپ، شدت کمبود آب و مرحله نمو گیاه می‌باشد.

آب قابل استفاده در گیاه

ریشة گیاهان در خاک مرطوب رشدنموده و آب را تازمانی که پتانسیل آب خاک به یک حد بحرانی برسد از خاک می‌گیرند. آب قابل استفاده گیاه به آبی‌گفته‌می‌شود که آن مقدار از آبی که خاک می‌تواند از طریق ریشه گیاهان خارج‌گردد و یا تفاوت محتوی آب ظرفیت مزرعه و درصد پژمردگی دائم[2].

 

رطوبت قابل استفاده از خاک متأثر از خواص کلوئیدی خاک همچون سطح ویژة ذرات خاک می‌باشد.‌مثلاً یک خاک رُسی لومی حدود 20درصد وزن خود آب قابل استفاده‌دارد. درحالی که یک خاک دارای بافت سبکتر مانند یک خاک شنی ریز حدود 7درصد وزن خود آب قابل استفاده دارد. باید توجه‌کرد یک خاک دارای بافت شنی ریز کمتر از 8 سانتیمتر آب در هر متر عمق خاک نگهداری می‌کند در حالی که یک خاک با بافت رُسی لومی حدود 17 سانتیمتر آب قابل استفاده در هر متر عمق خاک نگهداری می‌کند.

چگونگی جذب و حرکت آب

...